نقش باورها و اطلاعات بیرونی در برداشت از آیات قرآن (۲)

درباره اصول و کلیّاتی که نقش فزاینده و کاهش دهنده در برداشت های قرآنی دارند، بحث شده است. نویسنده در آغاز اطلاعاتی را که در فهم آیات نقش دارند به دو دسته ابزاری و غیر ابزاری تقسیم می کند و سپس اطلاعات دسته دوم را به دو گروه قضایای مثبت یا اصول فزاینده که باعث افزایش برداشت ها از قرآن می شود و اصول کاهش دهنده که موجب محدود شدن برداشت ها می گردد، تقسیم می کند و نخست اصول فزاینده را بحث کرده و سه اصل را معرفی می کند 1- باورهای قطعی و پذیرفته شده، 2- نقل قولهای خداوند و 3- یافته های علمی. پس نمونه هایی برای اصل سوم ذکر نموده در پایان این بخش از لزوم اعتدال در بهره گیری از نظریات و یافته های علمی سخن می گوید. در ادامه اصول کاهش دهنده را بررسی کرده نخست به عنوان مقدمه اقسام قضایا را برمی شمارد پس تفاوت اعتبار قضایای یقینی و غیریقینی را بیان می کند و بر ضرورت استخدام قضایای یقینی تأکید می کند. در ادامه منشاء و خاستگاه قضایا و باورها را توضیح داده از سه عنوان نام می برد 1- متون دینی 2- انس با مفاهیم حسّی 3- داده های علمی و فلسفی. و در پایان براین نکته تأکید دارد که داده های علمی در صورتی قرینه بر فهم آیات قرار می گیرد که آیه ظهور داشته و داده علمی قطعی باشد امّا اگر آیه صریح بود و داده علمی غیر قطعی، در این صورت نمی توان دست از فهم آیه برداشته و بر داده علمی مخالف تکیه کرد.